Node.js یک پلتفرم متن‌باز (Open Source) و رایگان برای اجرای کدهای جاوااسکریپت در سمت سرور است. این تکنولوژی به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد که از جاوااسکریپت، که در ابتدا برای سمت کلاینت (مرورگر) طراحی شده بود، در سمت سرور استفاده کنند.
Node.js بر اساس موتور جاوااسکریپت V8 گوگل کروم ساخته شده که سرعت و کارایی بسیار بالایی دارد.
ویژگی‌های کلیدی Node.js
غیر هم‌زمان و رویداد محور (Asynchronous & Event-Driven)
Node.js از یک مدل I/O غیرهم‌زمان استفاده می‌کند. این بدان معناست که درخواست‌ها به‌صورت هم‌زمان مدیریت می‌شوند و سیستم منتظر اتمام یک فرآیند نمی‌ماند.
این ویژگی باعث می‌شود Node.js در مدیریت تعداد زیادی درخواست بسیار کارآمد باشد.
تک‌نخی با معماری رویداد محور (Single-Threaded)
برخلاف سرورهای سنتی مثل Apache، Node.js از یک رشته (Thread) واحد برای پردازش درخواست‌ها استفاده می‌کند که بسیار سبک و سریع است.
مدیریت درخواست‌ها با استفاده از حلقه رویداد (Event Loop) انجام می‌شود.
استفاده از NPM (Node Package Manager)
Node.js دارای یک مدیریت بسته قدرتمند به نام NPM است که بزرگ‌ترین مخزن کتابخانه‌های متن‌باز در جهان محسوب می‌شود.
با استفاده از NPM می‌توانید به‌راحتی پکیج‌های مختلف را برای پروژه‌های خود نصب کنید.
سبک و سریع
Node.js به‌دلیل استفاده از موتور V8 گوگل و اجرای کدها به‌صورت غیرهم‌زمان، عملکرد فوق‌العاده سریعی دارد.
قابل استفاده برای برنامه‌های Real-Time
Node.js گزینه‌ای عالی برای توسعه اپلیکیشن‌های بلادرنگ (Real-Time) مثل چت آنلاین، بازی‌های آنلاین، استریم ویدئو و غیره است.
کاربردهای Node.js
وب‌سرویس‌ها و APIها
می‌توانید وب‌سرویس‌ها و APIهای RESTful بسازید که بسیار سریع و مقیاس‌پذیر هستند.
اپلیکیشن‌های بلادرنگ
مانند چت روم‌ها، اعلان‌های لحظه‌ای و بازی‌های آنلاین.
اسکریپت‌های سمت سرور
برای مدیریت درخواست‌های کلاینت و تعامل با دیتابیس.
پروژه‌های SPA (Single Page Application)
با استفاده از فریم‌ورک‌هایی مثل React یا Vue.js در فرانت‌اند و Node.js در بک‌اند.
پردازش فایل‌ها و استریم داده‌ها
مناسب برای پردازش فایل‌ها و داده‌های حجیم مثل ویدئو یا صدا.
ابزارهای خط فرمان (CLI Tools)
می‌توانید ابزارهای اتوماسیون یا خط فرمان بسازید.
مزایای Node.js
سرعت بالا: استفاده از موتور V8 جاوااسکریپت کروم.
مدیریت هم‌زمان درخواست‌ها: با استفاده از مدل غیرهم‌زمان.
جامعه کاربری گسترده: به دلیل متن‌باز بودن و وجود NPM.
مقیاس‌پذیری (Scalability): مناسب برای پروژه‌های کوچک و بزرگ.
یک زبان واحد (جاوااسکریپت): می‌توانید هم در فرانت‌اند و هم در بک‌اند از جاوااسکریپت استفاده کنید.
معایب Node.js
مناسب نبودن برای پردازش‌های سنگین CPU: Node.js در پردازش‌های پیچیده و سنگین که نیاز به CPU بالا دارند کند می‌شود.
وابستگی به تک‌نخی بودن: یک خطا می‌تواند تمام فرآیند را متوقف کند.
چند فریم‌ورک معروف برای Node.js
Express.js: پرطرفدارترین فریم‌ورک برای ساخت وب‌سرویس و API.
NestJS: فریم‌ورکی قدرتمند برای توسعه سریع اپلیکیشن‌های پیچیده.
Koa.js: ساده و مینیمال برای توسعه وب.
Socket.IO: برای توسعه برنامه‌های بلادرنگ مثل چت آنلاین.
Fastify: یک فریم‌ورک سریع و مدرن برای ساخت سرور.
جمع‌بندی
Node.js به دلیل ویژگی‌های سرعت بالا، مدیریت هم‌زمان درخواست‌ها و انعطاف‌پذیری گزینه‌ای عالی برای توسعه انواع وب‌سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های بلادرنگ است. این تکنولوژی به برنامه‌نویسان کمک می‌کند تا با یک زبان واحد (جاوااسکریپت) در هر دو سمت سرور و کلاینت کدنویسی کنند.
در پویاسازان